BOLALARDA SEMIZLIK VA ORTIQCHA VAZN ERTA YURAK-QON TOMIR BUZILISHLARINING PREDIKTORLARI SIFATIDA

Mavzuning dolzarbligi. Bolalarda ortiqcha vazn va semizlik zamonaviy pediatriya va sog‘liqni saqlashning eng dolzarb muammolaridan biri bo‘lib qolmoqda. So‘nggi yillarda bu holatlarning ko‘payishi turmush tarzining o‘zgarishi, jismoniy faollikning pasayishi va ovqatlanish xarakterining o‘zgarishi bilan bog‘liq. Bolalikdagi semizlik nafaqat metabolik buzilishlar, balki yurak-qon tomir kasalliklarining erta rivojlanishi bilan ham bog‘liq. Xususan, tana vazni indeksining oshishi arterial gipertenziya va yurakning elektrofiziologik ko‘rsatkichlarining o‘zgarishi bilan bog‘liq. Maktab yoshidagi bolalarda bu bog‘liqliklarni o‘rganish muhim prognostik ahamiyatga ega bo‘lib, erta profilaktika choralarini ishlab chiqish imkonini beradi. Tadqiqotning maqsadi. 7 yoshli bolalarda ortiqcha tana vazni va semizlikning arterial bosim ko‘rsatkichlari va elektrokardiografik xususiyatlariga ta’sirini aniqlash. Tadqiqot materiallari va usullari. 7 yoshli 120 nafar bolalarni qamrab olgan ko‘ndalang tadqiqot o‘tkazildi. Barcha ishtirokchilar uch guruhga bo‘lingan: normal tana vazni (n=67), ortiqcha vazn (n=29) va semizlik (n=24). Tekshiruv antropometrik o‘lchovlar, JSST standartlariga muvofiq TVI va SDSni hisoblash, sistolik va diastolik darajalarni aniqlash bilan qon bosimini uch marta o‘lchash, shuningdek, standart 12 kanalli elektrokardiogrammani qayd etishni o‘z ichiga olgan. Statistik ishlov berish uchun tavsifiy statistika, Styudentning t-mezoni, Mann-Uitni mezoni va korrelyatsion tahlil (Pearson, Spearman) usullaridan foydalanilgan. P<0,05 darajasi ahamiyatli deb hisoblandi. Tadqiqot natijalari. Semizligi bo‘lgan bolalarda sistolik va diastolik qon bosimi ko‘rsatkichlari normal TVI bo‘lgan bolalarga nisbatan sezilarli darajada yuqori bo‘lgan (p<0,01). EKG tahlili shuni ko‘rsatdiki, yurak faoliyatining funksional buzilishlari chastotasi tana vaznining o‘sishiga mutanosib ravishda oshdi: normal vaznda 40,3% dan semiz bolalarda 70,8% gacha. Qorinchalarning erta repolyarizatsiyasi sindromi, sinus taxikardiyasi va qorincha ichi o‘tkazuvchanligining nospetsifik buzilishlari eng ko‘p uchradi. TVI va arterial qon bosimi darajasi o‘rtasida (r=0,42; p<0,01), shuningdek TVI va EKGda funksional o‘zgarishlar mavjudligi o‘rtasida (r=0,36; p<0,05) musbat korrelyatsion bog‘liqlik aniqlandi. Xulosa. Kichik maktab yoshidagi bolalarda ortiqcha tana vazni va semizlik arterial qon bosimining sezilarli darajada oshishi va funksional elektrokardiografik buzilishlar chastotasining oshishi bilan bog‘liq. Ushbu o‘zgarishlar kelajakda yurak-qon tomir patologiyasi shakllanishining dastlabki prediktori sifatida qaralishi mumkin. Olingan natijalar ortiqcha tana vazniga ega bo‘lgan bolalarda arterial qon bosimi va elektrokardiografik ko‘rsatkichlarni muntazam ravishda monitoring qilish, shuningdek, erta yoshda ovqatlanishni normallashtirish va jismoniy faollikni oshirishga qaratilgan kompleks profilaktika chora-tadbirlarini amalga oshirish zarurligini ko‘rsatadi.